صفحه محصول - پاورپوینت درس دوم علوم و فنون ادبی 3 پایه های آوایی ناهمسان

پاورپوینت درس دوم علوم و فنون ادبی 3 پایه های آوایی ناهمسان (pptx) 26 اسلاید

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید: 26 اسلاید

قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :

درس دوم علوم و فنون ادبی (3) پایه های آوایی ناهمسان در قلمرو شعر فارسی، وزن و موسیقی سروده ها، همواره از نوعی نظم آهنگین و موسیقی همسان پیروی نمی کنند. بلکه در شعر فارسی، اوزان دل نشین و گوش نوازی وجود دارد که نظمی ناهمسان دارند. در این گونه وزن ها، وزن واژه‌ها ناهمگون و غیرتکراری اند. به آهنگ خوانشِ بیت زیر، توجّه کنید: درد عشقی کشیده ام که مپرس زهر هجری چشیده ام که مپرس پایه های آوایی دَر  دِ  عِش  قی  کِ  شی  دِ  اَم کِ  مَ  پُرس پایه های آوایی زَه  رِ  هِج  ری چِ  شی  دِ  اَم کِ  مَ  پُرس پس از خوانش درست بیت و درک موسیقی و آهنگ آن، مرز پایه‌ها را مشخّص نموده ایم و از طریق آهنگ پی برده ایم که پایه های آوایی بیت دارای نظمی ناهمسان است. اکنون پس از تعیین پایه های آوایی، همین بیت را با وزن واژه ها و نشانه های هجایی آن می نویسیم. پایه های آوایی دَر  دِ  عِش  قی  کِ  شی  دِ  اَم کِ  مَ  پُرس پایه های آوایی زَه  رِ  هِج  ری چِ  شی  دِ  اَم کِ  مَ  پُرس وزن فاعلاتن مَفاعلُن فَعِلُن نشانه های هجایی -U-- U-U- UU- پس از تعیین مرز پایه ها و قراردادن وزن واژه ها و نشانه های هجایی، می بینیم که پایه های آوایی این بیت، نظم و چینشی ناهمسان دارند و تکرار نشده اند. هر مصراع این بیت از سه پایه آوایی ناهمسان « فاعلاتن مفاعلن فعلن» تشکیل شده است. وزن این بیت « فاعلاتن مفاعلن فعلن» است. بُرش هجاهای بیت را به گونه ای دیگر اگر هجاهای بیت را به گونه ای دیگر بُرش بزنیم، تناسبِ آهنگ و نظم موسیقایی بیت از دست می رود. عوامل موثر بر درکِ خوش آهنگی و دل نشینی موسیقی شعر پس با توجه به درک آهنگ و موسیقی بیت، پایه‌ها را مشخص و وزن شعر را تعیین می کنیم همسان یک پایه‌‌ای همسان دولَختی ناهمسان اگر از طریق حافظۀ شنیداری نتوانستیم وزن شعر را مشخص کنیم، هجاهای بیت را به صورت تکراری یا همسان یک پایه‌‌ای دسته بندی می کنیم. در صورتی که نظمی همسان حاصل نشد، آن را با نظم همسان دولَختی می سنجیم. اگر نظم برش های آوایی بیت، با هیچ یک از این شیوه‌ها ممکن نبود، پایه‌ها را با نظمی ناهمسان جدا می کنیم. در سامان دهی نشانه های هجایی، همواره این گونه نیست که با یک روش، رو به رو باشیم؛ برش های آوایی بیت «بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست / بگشای لب که قند فراوانم آرزوست» 4 تایی 4 تایی، دسته بندی شده است. اگر بیت را به گونه ای دیگر جدا کنیم، وزن «مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن» خواهد بود. توجه: مثال نشانه های هجایی بیت:» از کرده خویشتن پشیمانم / جز توبه ره دگر نمی دانم» را به دو صورت می توان سامان داد و وزن بیت را نیز به دو صورت ۱- مستفعلُ فاعلات مستفعلْ یا ۲- مفعولُ مَفاعِلُن مَفاعیلُن می توان جدا نمود.